Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 5

72 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN KASIM 2021 sayılı Aarhus Tüzüğü’nü değiştirme önerisini ka- bul etmiştir. Önerilen değişiklikler, daha iyi çevre koruma sağlamak için AB kurumlarından idari eylemleri gözden geçirmesinin istenmesini ko- laylaştırmayı amaçlıyordu. Konsey, 17 Aralık 2020 tarihinde değişiklik teklifi üzerine genel bir kabul tutumuna vararak Kon- sey Başkanlığı’nın Avrupa Birliği Parlamentosu ile üçlü müzakerelere başlamasına izin verdi. 12 Temmuz 2021 tarihinde Konsey, teklif üzerine Birlik Parlamentosu ile değişikliklerin kabulüne dair geçici bir anlaşmaya vardı. Bu anlaşma kap- samında Konsey, 6 Ekim 2021 tarihinde çevresel konularda bilgiye erişim, karar alma süreçlerine halkın katılımı ve adalete erişim le ilgili Aarhus Tüzüğü’nde yapılan değişikliği kabul etti. Tüzük, AB ve üye devletlerinin uluslararası Aar- hus Sözleşmesi’ni nasıl uygulamaları gerektiğini ortaya koymaktadır. Konseyin tüzükte değişikli- ğe gidilmesini kabul etmesi, Birlik Parlamentosu ile Temmuz 2021’de varılan geçici anlaşmanın akabinde gerçekleşmiş olup adaptasyon prose- dürünün son adımı olmuştur. Slovenya Çevre ve Mekansal Planlama Bakanı Andrej Vizjak değişikliğe dair kabul ile ilgili dü- şüncelerini şu şekilde ifade etmiştir: “Konsey bu- gün (6 Ekim 2021), Aarhus Tüzüğü’nde yapılacak değişikliğin kabulü için son adımı attı. Bu, AB’nin Aarhus Sözleşmesi’ne tam olarak uyma taahhü- dünü güçlendiren olumlu bir adımdır. Değişiklik, halkın idari işlemlerin gözden geçirilmesini ta- lep etme hakkını güçlendirecek ve böylece on- ların bilgiye, adalete erişimlerini ve karar alma süreçlerine katılımlarını iyileştirecektir.” Tüzük'te yapılan değişikliğin amacı, AB’nin, bir AB kurumu veya organı tarafından kabul edilen idari düzenlemelerin, bu düzenlemelerin çevre yasalarına aykırı olabilecek hükümler içermesi durumunda, halkın düzenlemenin gözden geçi- rilmesini talep etme hakkına ilişkin Aarhus Söz- leşmesi’ne tam olarak uymasını sağlamaktır. Birlik Konseyi ve Parlamentosu, değişikliklerin kabulü ile düzenlemelerin gözden geçirilmesi- ni talep hakkına dair yasal statüyü sivil toplum kuruluşlarının (STK’ların) ötesine taşımayı kabul etmiş oldu. Böylece diğer kamuoyu mensupları- nın da belirli koşullar altında idari işlemlerin ince- lemesini talep etmelerine olanak sağlanmış oldu. Kamuoyu mensupları, iddia edilen çevre huku- kunun ihlali nedeniyle haklarının zedelendiğini veya genel olarak kamuya kıyasla bu bozulma- dan doğrudan etkilendiklerini göstererek ya da düzenlemenin yeniden incelenmesinde kamu ya- rarı olduğunu ve talebin en az 5 üye ülkede ika- met eden 4000 kişi tarafından desteklendiğini veya bu üye devletlerin her birinde ikamet eden en az 250 kişi tarafından desteklendiğini ortaya koymalıdırlar. Her iki durumda da halk, bir STK veya bir avukat tarafından temsil edilir. Konsey ve Parlamento, değişiklik ile birlikte, ida- ri düzenlemelerin kapsamına ulusal veya Birlik düzeyinde uygulama önlemleri gerektiren hü- kümleri dahil etmeyi ve AB kurumlarının ve or- ganlarının inceleme taleplerini ve bunlara ilişkin kararları yayınlamasını zorunlu hale getirmeyi de kabul etmiş oldu. Tüzükteki değişiklikten önce STK’lar yalnızca çok sınırlı sayıda AB kararına, örneğin kimyasalların kullanımına ilişkin bazı Komisyon yetkilerine iti- raz etmek için Aahrus Tüzüğü hükümlerinden faydalanabiliyordu. İtiraz edilebilecek idari düzenlemelerin ve itiraz edebilecek sujelerin kapsamının genişlemesi ile zararlı böcek ilaçlarının kullanımına dair verilen izinlerden dizel araçlar için emisyonların sınırlan- dırılması veya avlanma sınırlarının belirlenmesine kadar birçok karar artık kamu incelemesine ve itirazına açık hale gelmiştir. Sözleşme'nin uygulanmasına dair Tüzük'te yapı- lan değişiklik ile, sivil topluma çevreyi korumak için AB mahkemelerinde daha fazla söz hakkı verilmiştir. Halk artık iklim değişikliği ve biyolojik