Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 5

69 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN KASIM 2021 2008 Polonya yasasına 1 göre linyit madenciliği imtiyazının geçerliliği, imtiyazın kapsamını genişlet- meden maden yatağının rasyonel yönetimi tarafından motive edildiğinde herhangi bir çevresel etki değerlendirilmesi yapılmadan altı yıllık bir periyotta bir kez uzatılabiliyor. İşletmeci, 24 Ekim 2019’da bu imtiyazın altı yıl uzatılması için bir başvuruda bulunmuştur. Wrocław Çevre Koruma Bölge Müdürü, 21 Ocak 2020’de Turow linyit yatağının 2044 yılına kadar işletilmesine ilişkin proje için çevresel koşullara ilişkin kararı (“ÇED kararı”) onaylamış ve 23 Ocak 2020’de bu ka- rarın derhal uygulanabilir olduğunu duyurmuştur. Bu karar üzerine, İşletmeci, 24 Ocak 2020’de 2019 yılı madencilik imtiyazının uzatılmasına ilişkin başvurusunu ÇED kararını ekleyerek yapmıştır. Polonya İklim Bakanı 20 Mart 2020’de, 2026 yılına kadar linyit madenciliği için izin vermiştir. Çekya, Polonya’nın bu izinle Avrupa Birliği hukukunu farklı açılardan ihlal ettiğini dikkate alarak, ko- nuyu 30 Eylül 2020’de Avrupa Komisyonu’na taşımıştır. 2 Komisyon 17 Kasım 2020’de, Polonya’yı AB yasalarını birkaç kere ihlal etmesi nedeniyle eleştiren gerekçeli kararını yayınlamıştır. Komisyon Polonya’nın özellikle çevresel etki değerlendirmesi yapılmadan linyit madenciliği izninin altı yıl uza- tılmasına izin veren bir düzenlemeyi kabul etmesiyle Bazı Kamu ve Özel Sektör Projelerin Çevre Üze- rindeki Etkilerinin Değerlendirilmesine İlişkin Direktif ’i (“ÇED Direktifi”) 3 ihlal ettiğini söylemiştir. Polonya’nın AB hukukunu 4 ihlal ettiği görüşünden hareketle Çekya, 26 Şubat 2021’de yükümlülükle- rini yerine getirmediği gerekçesiyle Divan’da dava açmıştır. 5 Çekya, C-121/21 davasında Mahkeme kararını beklerken (“nihai karar”) Mahkeme’den, Polonya’nın Turow’daki linyit çıkarma faaliyetlerini geçici tedbir olarak durdurulmasını talep etmiştir. Mahkeme içtihatlarına göre, bu tür geçici tedbirler ancak: 1) Bu tedbirlerin fiilen ve hukuken ilk bakış- ta haklı gözükmesi ve 2) başvuru sahibinin çıkarlarına ciddi ve telafisi mümkün olmayan bir zararın meydana gelmesine ilişkin olası bir riskin söz konusu olduğu acil durumlarda verilebilir. Geçici tedbir kararı vermek için hakim gereken hallerde yarışan çıkarları da tartmalıdır. Mahkeme Başkan Yardımcısı Rosario Silva de Lapuera, nihai karar verilinceye kadar Çekya’nın geçici tedbir talebini kabul etmiştir. İlk olarak, davanın haklı görülmesine ilişkin şartlara prima facie bakıldığında, Başkan Yardımcısı, Po- lonya mevzuatının ÇED Direktifinin gerekliliklerini ihlal ettiğinin prima facie göz ardı edilemeyeceğine dikkat çekiyor. Buna göre, özünde bir açık maden projesinin uzatılması, bir çevresel etki değerlen- dirmesine veya en azından böyle bir değerlendirmeye duyulan ihtiyacın önceden doğrulanmasına 1 3 Ekim 2008 tarihli Çevre ve Çevrenin Korunması Hakkında Bilgi Sağlanması, Çevrenin Korunmasına Halkın Katılımı ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Hakkında Kanun (Dz. U. No. 199, madde 1227, “Çevresel Bilgi Yasası”). 2 Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkındaki Antlaşma (TFEU)’nın 259. maddesi uyarınca, herhangi bir Üye Devlet, başka bir Üye Devletin Antlaşmalar kapsamındaki yükümlülüğünü yerine getirmediğini düşünürse, Divan’da dava açabilir. Bir Üye Devlet, Antlaşmalar kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiği iddiasıyla başka bir Üye Devlet’e karşı dava açmadan önce, konuyu Komisyon’a taşımalıdır. Komisyon, ilgili Devletlerin yazılı ve sözlü izlenimlerini aldıktan sonra gerekçeli görüşünü bildirir. 3 Bazı Kamu ve Özel Sektör Projelerinin Çevre Üzerindeki Etkileri Hakkında 13 Aralık 2011 tarih ve 2011/92/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi (OJ 2012 L 26, s. 1), 16 Nisan 2014 tarih ve 2014/52/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi ile değiştirilmiştir. 2014/52/EU sayılı Direktif, Bazı Kamu ve Özel Sektör Projelerinin Çevre Üzerindeki Etkileri Hakkındaki 2011/92/EU sayılı Direktifte değişiklikler yapmıştır (OJ 2014 L 124, s. 1). 4 Bahsi geçen ÇED Direktifi, Su Politikası Alanında Topluluk Faaliyeti için bir Çerçeve Oluşturan 23 Ekim 2000 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2000/60/EC sayılı Direktifi, Çevresel Bilgiye Halkın Erişimi Hakkında 90/313/EEC sayılı Konsey Direktifini yürürlükten kaldıran 28 Ocak 2003 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2003/4/EC sayılı Direktifi. 5 Dava C-121/21. Bir Üye Devletin başka bir Üye Devlete karşı yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle dava açması çok nadirdir. Bu Mahkeme tarihinde bu türden görülen dokuzuncu davadır (ilk altı dava- 131/12 sayılı basın duyurusu; yedinci dava 75/19 sayılı basın duyurusu; sekizinci dava 9/20 sayılı basın duyurusu için curia.europa.eu internet sitesine bakınız.)