Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 4

89 Kararlar NİSAN 2021 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN nel santrallerin varlığının önem arz ettiği, kapasite mekanizmasına sistemin kararlılığı, güvenliği ve sürdürülebilirliğini sağlamak adına mevcut piyasa koşullarında çalışması rasyonel olmayan santralleri sistemde tutma amacıyla ihtiyaç duyulduğu, böylece ihtiyaç durumunda ilgili santrallerin devreye alınmak üzere hazırda bekletildiği, bölgesel değerlendirme yapılmaksızın toplam kurulu gücün yük- sek olmasının sistemin tamamen güvenilir olduğu anlamına gelmediği, ilgili santrallere çevre mevzu- atına uyum sağlamalarına yönelik olarak gerekli yatırımları gerçekleştirmeleri için 31/12/2019 tarihine kadar süre tanındığı savunulmuştur. TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından, Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması Yönetmeliği gereğince kapasite mekanizmasından yararlanacak santrallerin belirlendiği, kapasite mekanizmasından yarar- lanacak santrallerin listesinin eşit, taraflar arasında fark gözetilmeksizin düzenlendiği, teşvik öde- mesinin hesaplanmasına yönelik olarak ilgili mevzuat kapsamında sistem kullanıcılarının yarattığı çevresel etkilerin değerlendirilemeyeceği, işletmeye girmeyen herhangi bir santrale teşvik ödemesi yapılmadığı savunulmuştur. DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ŞAHAP KAYMAK’IN DÜŞÜNCESİ: Davanın reddi gerektiği düşünülmek- tedir. DANIŞTAY SAVCISI AYDIN KURTULUŞ’UN DÜŞÜNCESİ: Dava; 09/01/2019 tarih ve 30650 sayılı Res- mi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin ve uygulama işlemi olan Türkiye Elektrik iletim AŞ. tarafın- dan duyurusu yapılan “2019 Yılı Kapasite Mekanizmasından Faydalanacak Santrallerin Nihai Listesi” kararının iptali istemi ile açılmıştır. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 20/2. maddesinde, “Arz güvenliğinin temini için gerekli ye- dek kapasite de dahil olmak üzere yeterli kurulu güç kapasitesinin oluşturulması ve/veya sistem güvenliğinin temini için güvenilir kurulu güç kapasitesinin korunması amacıyla yerli kaynaklara ön- celik veren kapasite mekanizmalaları oluşturulur. Bu mekanizmalar kapsamında TEİAŞ tarafından yapılması gerekecek ödemeler iletim tarifesi hesaplamalarında dikkate alınır. Kapasite mekanizma- larının oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık görüşü alınarak Kurum tarafından düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir. Kapasite mekanizmasının mevcut ödeme kurgusu, uzlaştırma dönemi bazında piyasa takas fiyatına bakarak, santrallerin kaynak tipi bazında belirlenmiş toplam maliyet bileşenleri üzerinden ürettikleri fazlanın tespit edilmesi ve bu fazlaya göre ödeme çıkartılması yöntemine dayanmaktadır. Sürekli ve sürdürülebilir elektrik enerjisinin varlığından söz edebilmek için anlık olarak şebekede ve- riş-çekiş dengesinin var olması gerekmektedir. Ancak, yenilenebilir enerji kaynaklarının dış etkenlere doğrudan bağımlı olması nedeniyle, şebekeye enerji verişinin sürekliliği sağlanamamaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının, elektrik enerjisi üretiminde kullanımındaki önemli etkilerinden biri piyasa fiyatı üzerinedir. Yenilenebilir enerji kaynaklı üretim tesislerinin, ürettikleri enerjinin tamamının sabit fiyat garantisi altında olmasından dolayı, söz konusu santraller sürekli üretim yapma eğiliminde olmakta, dolayısıyla artan enerji arzı nedeniyle, piyasa fiyatlarında düşüşler gözlemlenmektedir. Düşüş eğilimindeki fiyatların, konvansiyonel santrallerin marjinal maliyetlerinin altına düşmesi duru- munda, söz konusu santraller için çalışmak rasyonel olmaktan çıkmaktadır. Söz konusu konvansiyo- nel santrallerin sistem dışı kalmasının ilgili santraller için iktisadi yönü olduğu gibi, elektrik sisteminin sürdürülebilirliği açısından teknik bir yönü de vardır. Bu santraller, yenilenebilir enerji kaynaklı sant-