Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 4

78 Kararlar NİSAN 2021 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN İdari işlemlerinin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan iptal davasının görüşü- lebilmesinin ön koşullardan birisi olan ‘’dava açma ehliyeti’’ , her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idare ile işlemlerinde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçütler içinde menfaat ilişkisinin varlığını ifade etmektedir. Her olay ve davada, idari işlem ile dava açacak kişi arasında öngörülen sübjektif ehliyet koşulu olarak menfaat ihlalinin kişisel, meşru ve gün- cel menfaat olması ölçütleri ekseninde yargı mercilerince değerlendirilerek taktir edilecektir. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının idari işlemlere karşı sadece kuruluş kanunlarında gösterilen amaçları doğrultusunda dava açma ehliyetleri bulunmaktadır. Niteli, konuyla ilgili yasal düzenlemelerde de bu kuruluşların amaçları dışında faaliyette bulunamayacakları açıkça belirtilmiştir. Uyuşmazlıkta, davacı Mimarlar Odası tarafından, Ankara İli, Çankaya İlçesi, Karakusunlar Mahallesi, 13911 ada, 16 sayılı parsele ilişkin imar planı değişiklikleri hakkında verilen imar kararı gereklerinin ye- rine getirilmesi bağlamında, anılan parsel için verilmiş olan yapı ruhsatının iptal edilmesi ve inşaatın mühürlenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan iş bu dava ile yapı ruhsatının iptalinin ve inşaatın mühürlenmesinin amaçlandığı açık olup üçüncü kişiye ait olan yapı ve buna verilen ruhsat hakkında tesis edilen işlemler genel düzenleyici (objektif) işlem niteliğini taşımaması; bu işlemlerin uygulama işlemleri kapsamında (sübjektif) bir işlem olması nedeniyle iptali istenilen yapı ruhsatı ve mühürlenmesi istenilen inşaat ve davacı Mimarlar Odasının dava açma ehli- yetinin bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Nitekim, yine davacı Mimarlar Odası tarafından açılan davada Mahkemece işin esasına girilerek iptal kararı verilmesi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu davacı Odanın yapı ruhsatı yönünden dava açma ehliyetine sahip olduğu belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi’nce reddi üzerine temyizen inceleyen Danıştay 6. Dairesi’nin 13/03/2020 tarih ve E:2019/15465, K:2020/3842 sayılı bozma kararında, ‘ ’Dava konusu iksa ruhsatı yönünden yapılan değerlendirmede;(..) Uyuş- mazlıkta, üçüncü kişiye ait olan iksa ruhsatına ilişkin işlemin genel düzenleyici bir işlem niteliğinde olmadığı, sübjektif bir işlem olduğu, iptali istenilen iksa ruhsatı ile davacı Oda arasında yukarıda ta- nımlandığı şekilde kişisel, güncel ve meşru bir menfaat ilişkisinin olmadığı, bu nedenle dava açma eh- liyetinin bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. ‘’Dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri yönünden yapılan değerlendirmede; (..) davacı Oda tarafından her ne kadar taşınmaz için iksa ruhsatı verilmesi üzerine, bu işleme karşı yasal süresi içinde açılan iş bu davada ruhsat ile birlikte dayanağı imar planları da davaya konu edilmiş ise de; uygulama işlemi üzerine, dayanağı düzenleyici işlemin dava konusu edilebilmesi için, öncelikle davacının uygulama işleminin iptalini istemekte menfaatinin, diğer bir ifade ile dava açma ehliyetinin bulunması gerektiği açıktır. Bu itibarla, dava konusu iksa ruhsatına karşı dava açma ehliyeti bulunmayan davacı bakımından, söz konusu uygulama işleminin imar planlarına karşı dava süresini canlandırması mümkün olmadığından, 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulamalı imar planlarına askı süresi içinde itiraz etmeyen davacı Oda tarafından, 2577 sayılı Kanunun 7. Maddesi uyarınca imar planının son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde dava açması gerekmekte iken, bu tarihten çok sonra 26/08/2016 tarihinde açılan iş bu davada imar planları yönünden süre aşımı bulunduğu sonucuna varılmaktadır. Bu haliyle, davanın ruhsata ilişkin kısmın ehliyet yönünden, imar planlarına ilişkin kısmının süre aşımı yönünden reddi gerekmekte iken, işin esası incelenerek dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen