Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 4

27 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN NİSAN 2021 AB de Aralık 2019’da, iklim değişikliğini tüm politika alanlarında merkeze aldığı Avrupa Yeşil Mutaba- katı [European Green Deal] ile üye ülkelerin 2050 yılına kadar “iklim-nötr” bir konuma ulaşması he- defini ortaya koymuştur. Bu doğrultuda 2005’ten bu yana fazlar halinde uygulamakta olan Emisyon Ticaret Sistemi'nin (ETS) de uluslararası alana taşınması beklenmektedir. Paris Anlaşması’nı hala onaylamamış Türkiye, 15 bu durumlara hazırlık olarak, 2011 yılından beri hayata geçirilmiş olan, Dünya Bankası tarafından desteklenen Karbon Piyasalarına Hazırlık Ortaklığı -[Part- nership of Market Readiness (PMR)] teknik destek programından 2013 yılından beri yararlanmakta- dır. 16 Bu kapsamda yapılan çalışmalar ve ekonomik modellemeler sonucunda Türkiye’ye en uygun karbon fiyatlandırma mekanizması olarak emisyon ticaret sistemi tavsiye edilmiş; İklim Değişikliği Kanunu ve ETS yönetmeliklerinin yasal ve kurumsal altyapısının oluşturulması ve Paris İklim Anlaş- ması’nın karbon piyasaları ve ulusal katkı beyanlarına ilişkin 6.maddesinin Türkiye açısından değer- lendirilmesi konuları çalışma programına eklenmiştir. Bu kapsamda Nisan 2021 tarihinde bir Taslak İklim Kanunu 17 ve ETS Yönetmeliği 18 de hazırlanmıştır. 19 Yapılan inceleme göstermektedir ki, Türkiye’nin çevre hukuku&politikaları ile ilgili hem mevzuatı hem de kurumsal yapısı çok sıkça değişikliğe uğratılmıştır. Türkiye’de çevre hukuku ve politikalarının oluşturulması ve uygulanması noktasında yetki ve görev- lere sahip idari bir örgütlenmenin 1970’lere kadar uzanan bir geçmişi olduğu (şehircilik konusunda, Bakanlık düzeyindeki idari teşkilatlanma 1800’lü yıllara kadar dayandırılabilir 20 ) görülmektedir. Bu nedenle de, bu alanda hukuki ve siyasi bir kültürün oluşacağı beklenir. Ancak, Bakanlığın idari teş- kilatlanmasında sık sık yapılan değişiklikler, uygulamada önemli hataların yapılmasına neden olma potansiyeline sahiptir; çünkü bunlar hem bilgi-tecrübe kaybı ya da aktarım konusunda yaşanan sıkın- tılar nedeniyle çalışan personelin yetkinlik oranını, hem de uygulamaların tutarlılığını, devamlılığını ve sürdürülebilirliğini azaltabilmektedir. Mevzuatta sıkça yapılan değişiklikler ise, hukuk yapımı/tekniği konusunda bir sıkıntı olduğu izlenimi vermektedir. Çevrenin somut bir şekilde korunmasını sağlamak kendi başına zaten yetersizken; yapı- lan değişikliklerle getirilen istisnalar ve muafiyetler nedeniyle yaşanan gerilemeler de durumu daha da kötüleştirmektedir. Peki, bundan sonra ne olacaktır/ olmalıdır? Bu noktada, Türkiye’de çevre hukuku&politikalarının nasıl evrileceği&evrilmesi gerektiği konusuna, yani, çalışmanın çıkış sorusuna, yapılan incelemeye dayanarak cevap vermek uygun olacaktır. Geleceğe ilişkin, mevcuttaki sıkıntılardan yola çıkarak ve ders alarak, ilk söylenmesi gereken şey, Tür- kiye’de özellikle çevre hukuku üzerine yapılan akademik çalışmaların ve bu konularda verilen hukuk eğitiminin hem teoride hem de pratikte yetersiz kaldığıdır. Sürdürülebilir çevre hukuku ve politikala- 15 197 taraf ülkenin imzaladığı Paris iklim Anlaşması’nı 190 ülke onaylamış durumdadır. Onaylamayan ülkeler şunlardır: Tür- kiye, İran, Irak, Yemen, Güney Sudan, Libya, Eritre. Bkz. https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXVII-7-d&chapter=27&clang=_en. 16 Piyasaya Hazırlık Teklifi için Hibe Anlaşması Pazara Hazırlık Ortaklığı (PMR) Çoklu Donör Fonu TF010793 Hibe No’lu Hibe Anlaşması, RG Tarih: 6.1.2012, Sayı: 28165. 17 Taslak İklim Kanunun için bkz. https://pmrturkiye.csb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/12/Taslak-Iklim-Kanunu-1.pdf. 18 Taslak ETS Yönetmeliği için bkz. https://pmrturkiye.csb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/12/Taslak-ETS-Yonetmeligi-1. pdf. 19 İlgili Kanun ve Yönetmeliğin hukuk yapım tekniği ve doğuracakları sonuçlar açısından ayrıca incelenmesinde yarar bulun- maktadır.