Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 3

3 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN Haberler ARALIK 2020 İZMİR/GAZİEMİR’DE YAŞANAN NÜKLEER ATIK SKANDALINA DAİR ANAYASA MAHKEMESİ KARARI; RUSYA’YA NÜKLEER SANTRAL YAPTIRMAYA KARARLI MISINIZ? Anayasa Mahkemesi 2. Bölüm’ün 26 Şubat 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 28 Ocak 2020 tarihli kararıyla; İzmir, Gaziemir’de bulunan bir kurşun fabrikasının bahçesine gömülen nük- leer/tehlikeli atıkların bertaraf edilmemesi nede- niyle fabrika sahibi olan şirkete kesilen 5 milyon liralık idari para cezasına karşı yapılan bireysel başvuru, oybirliğiyle reddedildi. Oldukça uzun bir geçmişi olan ve son günlerde yaşadığımız olaylarla “güvenilir ülke” kategori- sinde olmadığını ortaya koyan Rusya’ya yaptır- maya niyetlendiğimiz nükleer santralin potan- siyel risklerini ciddi bir şekilde ortaya koyan bu süreci anımsamakta yarar var. Kurşun Fabrikasına Nükleer Atık Gömme Faaliyetinin Cezasız Bırakılması Gaziemir’de bulunan kurşun fabrikası tarafından, kendi arazisine atık gömüldüğü ihbarı üzerine 2007 yılında yapılan denetimlerle, tehlikeli atık- ların fabrika bahçesine gömüldüğü tespit edile- rek şirkete 321 bin lira idari para cezası kesilirken, “ çevreyi kasten kirletme ” suçlamasıyla idare ta- rafından yapılan suç duyurusu üzerine de şirket yetkilisi hakkında 2008 yılında kamu davası açıl- mıştır. Şirket tarafından, idari para cezasının iptali için idare mahkemesinde açılan dava İzmir 2.İdare Mahkemesince; yapılan kazılarda atıklara rast- landığı ve bu atıkların tehlikeli atık niteliğinde olduğunun tespit edildiği gerekçesiyle redde- dilmiştir. Yanı sıra, İzmir 3. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından şirket yetkilisine “çevrenin kasten kir- letilmesi” nedeniyle önce hapis cezası verilmişse de, karar Yargıtay tarafından bozulur. Bozma kararı sonrasında, İzmir 3.Ağır Ceza Mah- kemesi tarafından verilen 01.07.2015 tarihli karar ile mahkumiyete yeter, kesin, net ve inandırıcı delil olmadığı için beraat kararı verilir. Ve ne ya- zık ki, 2008 yılında başlayan ceza yargılaması, Yargıtay’ın 02.05.2017 tarihli kararı ile zamanaşı- mı nedeniyle düşürülür. Yani, İzmir’de, bir şirketin arazisine gömdüğü ve bugün bile olumsuz etki- lerini sürdüren nükleer/tehlikeli atıklar için cezai açıdan kimsenin sorumluluğu “ bulunamaz ”. Süreci daha da hazin hale getiren ise, 2007 yı- lında tespit edilen nükleer/tehlikeli atıklarla ilgili olarak 2013 yılında bir kez daha analiz/inceleme yapılması ve bilirkişi raporu ile işletme arazisin- deki tehlikeli atıkların bertarafının sağlanmadığı ve çevredeki su kuyularının yüksek oranda ağır metaller içerdiğinin ortaya konulmasıdır. İlk tes- pitin üzerinden altı yıl geçmiş olmasına karşın, neredeyse hiçbir işlem yapılmamıştır.