Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 3

42 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN Kararlar ARALIK 2020 gereken bir işlem olup olmadığı, e) süre aşımı, f) husumet, g) 3 ve 5’inci maddelere uygun olup olma- dıkları yönlerinden inceleneceği, 6. fıkrasında; anılan hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15 nci madde hükmü uygulanacağı belirtilmiştir. 16/12/2003 günlü, 25318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 10/08/2006 günlü, 1140 sayılı ‘’ÇED Olumlu’’ kararının tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Çevresel Etki Değerlen- dirmesi Yönetmeliğinin 14. maddesinin 1. fıkrasında; Bakanlık, komisyonun rapor hakkındaki çalış- malarını dikkate alarak beş iş günü içinde proje için ‘’Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’’ ya da ‘’Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumsuz’’ kararı verir, bu kararı proje sahibine ve ilgili kurum ve kuru- luşlarına yazılı olarak bildirir. Valilik, alınan kararı gerekçeleri ile beraber uygun araçlarla yöre halkına duyurur.’’ Hükmüne yer verilmiştir. 17/07/2008 günlü, 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 09/06/2009 günlü, 628 sayılı ‘’ÇED Gerekli Değildir’’ kararının tesis edildiği tarihte Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönet- meliğinin 14. maddesinin 2. fıkrasında; ‘’Bakanlık, Komisyonun rapor hakkındaki çalışmaları ve halkın görüşlerini dikkate alarak beş iş günü içinde proje için ‘’ ‘’Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’’ ya da ‘’Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumsuz’’ kararı verir, bu kararı proje sahibine ve ilgili kurum ve kuruluşlara yazılı olarak bildirir. Valilik, alınan içeriğini, karara esas gerekçeleri ile şartlarını ve halkın görüş ve önerilerini Nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporuna yansıtıldığını uygun araçlarla hal- ka duyurur.’’ Hükmüne yer verilmiştir. Hukuki Değerlendirme : 1-Temyize konu kararın; 29/09/2013 günlü, 3174 sayılı ‘’ÇED Olumlu’’ kararının iptaline ilişkin kap- samında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır. 2-Kararın; 10/08/2006 günlü, 1140 sayılı ‘’ÇED Olumlu’’ kararı ile 09/06/2009 günlü 628 sayılı ‘’ÇED Gerekli Değildir’’ kararına ilişkin kısmına gelince; Yukarıda aktarılan hükümler uyarınca; idari davalarda dava açma süresinin başlangıç tarihi; idari iş- lemin tebliğ, yayın veya ilan tarihidir. Ancak yasada öngörülen bu durumların söz konusu olmadığı hallerde, davacının dava konusu işlemi öğrenme tarihinin iyiniyet kuralları çerçevesinde, olayın özel- liği ve niteliği göz önünde tutulmak suretiyle yargı organınca belirleneceği kuşkusuzdur. İdari işlemin usulüne uygun tebliği ve bütün unsurlarıyla ilgililer tarafından öğrenilmesi; ilgililerin dava açma hak- larını kullanmalarını ve açılan davanın da gereği gibi yargı mercileri önüne getirebilmelerini doğrudan etkiler. Bu anlamda; bir idari işlemin iptali istemiyle açılan davada usul ve esas yönünden hukuki denetim yapılabilmesi; işlemin içeriğinin tebliğe veya duyuruya ilişkin olarak düzenlenen belgeden kuşkuya yer vermeyecek şeklinde açıkça anlaşılması halinde mümkündür. Diğer taraftan; idari istikrar ve hukuki güvenlik ilkelerinin ihlali halinde idareye güven ilkesi doğrul- tusunda alınan izinlere ve ruhsatlara dayanılarak yüksek maliyetlere katlanmak suretiyle gerçekleş- tirilen yatırımlar nedeniyle maddi ve manevi zararların ortaya çıkarabileceği, bu zararların tazmin edilebilmesi için adli ve idari davalar açılarak bozulan hukuk düzeninin yeniden oluşturulması yoluna gidileceği, bunun da hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmayacağı açıktır. Anayasa Mahkemesi kararların- da da belirtildiği üzere, idari işlemlerin belirli süre sınırlaması olmaksızın, süreklilik arz edecek şekil- de veya makul olmayacak ölçüde uzun bir süre dava konusu edebilme olasılığının bulunmamasının, kamu hizmetlerinin işleyişini aksatacağı ve idarede bulunması gereken istikrarı bozacağı, dolayısıyla, hukuki güvenlik ve idari istikrarın sağlanabilmesi amacıyla dava açma sürelerinin, idari işlem ve ey- lemlerin özelliklerine göre belli bir süre sınırlandırabileceği tabiidir.