Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 1

39 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN EKİM 2019 Kararlar Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvurular üzerine verdiği kararlar, norm denetimi kapsamında veri- len kararlara göre daha hak temelli bir çizgide ilerlemektedir. Nitekim, çevre hakkının kapsam ve öne- mini ortaya koyan, iyi gerekçelendirilmiş bireysel başvuru kararları, pek çok konuda emsal oluşturma niteliğine sahiptir. Bunlardan birisi Şubat 2018 tarihli olup, bir belediyenin hiçbir arıtma yapmadan kanalizasyonu akarsuya bağlaması nedeniyle hukuki sorumluluğunu ortaya koymaktadır. Kars Valiliği tarafından 2006 yılında yapılan bir denetimle, Susuz ilçesine ait kanalizasyon sisteminin, hiçbir arıtım olmaksızın Susuz çayına bağlandığı tespit edilmiştir. Bu tespit sonrasında Belediye’nin ivedilikle iş termin planı hazırlayıp meydana gelen kirliliği ortadan kaldırması istenmiş, Belediye tara- fından hazırlanan plan 2007 yılında Valiliğe sunulmuştur. Bu plana göre atık su arıtma tesisi inşaatının 2012 yılı Ekim ayında bitirilecek iken, Kars Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 2017 yılı “Çevre Durum Raporu”na göre Susuz ilçesinde atık su arıtma tesisi yapılmamış durumdadır. Bu durumda en çok etkilenenler Porsuklu köyü sakinleri olup, köy sakinlerinin sürekli hasta olduğu, Susuz Çayı suyundan içmek zorunda olan hayvanların ciddi tehlike içinde bulunduğu defalarca gün- deme getirilmiş, raporlar alınmıştır. Buna rağmen sonuç alınamaması üzerine köy sakinlerinden birisi köye düzenli içme suyu şebekesi ile temiz su verilmesi ve su kirliliğinin önlenmesi amacıyla yaptığı başvurunun zımnen reddi üzerine Erzurum İdare Mahkemesi’nde Belediye’ye dava açar. İdare Mahkemesi kararı ile su kirliliğinin derhal önlenerek gereken önlemlerin alınması yönündeki başvurunun reddi işlemi, ağır hizmet kusurunun varlığı temelinde iptal edilir. Kesinleşen bu karar sonrasında, başvurucu tarafından maddi ve manevi tazminat istemli tam yargı davası açılır. Davayı inceleyen İdare Mahkemesi, Belediye’ye atık su arıtma tesisi yapımı için tanınan sürenin dol- maması, somut zararın ispatlanamaması gibi gerekçelerle davayı reddeder. Ret kararının Danıştay 14.Daire tarafından onanması sonucunda, kesinleşen hüküm üzerine, özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlali temelinde Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılır. Başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu 2014/4686 Başvuru numaralı dosya- da verdiği 01.02.2018 tarihli karar ile, başvurucuların özel ve aile hayatına saygı hakkı bağlamında kamu makamlarının üzerine düşen pozitif yükümlülüklerini yerine getirmediği sonucuna vararak, Anayasa’nın 20.maddesinin ihlal edildiği sonucuna varmıştır. Mahkeme karar gerekçesinde, kanalizasyon sistemi için atık su arıtım tesisinin planlanmış olmasını yeterli görmeyerek, ilk tespitin üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen tesisin faaliyete geçmemiş olması nedeniyle, başvurucuların meydana gelmiş ve devam eden zararlarının giderilmesi gerektiğini kabul etmiştir. KANALİZASYON SİSTEMİNİ HİÇBİR ARITMA YAPMADAN AKARSUYA BAĞLAYAN BELEDİYENİN AĞIR HİZMET KUSURU KAPSAMINDA HUKUKİ SORUMLULUĞUNA DAİR ANAYASA MAHKEMESİ VE DANIŞTAY KARARLARI