Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 1

34 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN EKİM 2019 İlkeler belirlendikten sonra, somut olaya uygulanması noktasında; bilirkişi raporlarında tesisin yö- netmeliğe uygun olması ile birlikte, hat kopması, direk devrilmesi, ses, vs. gibi hususların can ve mal güvenliği açısından insanlar üzerinde tehlike duygusu ve tedirginlik oluşturacağının açık oldu- ğu belirtilmiş, başvurucunun sunduğu fotoğraflardan şalt sahasının taşınmazına yakınlığı görülmüş, herhangi bir ölçüm bulunmamasına rağmen, yakın mesafede olmasından dolayı, muhtemel gürültü seviyesi bakımından başvurucunun maddi ve manevi varlığın korunması ve geliştirilmesi hakkı üze- rindeki etkisi bakımından 17. Madde bağlamında inceleme yapılmasını gerektirecek ağırlıkta olduğu anlaşılmıştır. Doğrudan etki tespit edildikten sonra kamu makamlarının bu hakkın etkili şekilde kulla- nılmasını güvence altına almak için karşı karşıya gelen menfaatler arasında adil bir denge tesis edip etmediğine bakılacağı vurgulanmıştır. Sonuç olarak başvurucu tarafından söz konusu bilirkişi raporunda, tesisin kendisi ve çevre halkının sağlık ve yaşam kalitesi üzerindeki etkilerin değerlendirme dışı bırakıldığı hususunu da içerecek şekil- de itiraz edilmesine rağmen Mahkemece yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırılması yoluna gidilmemesi, aksi yöndeki mahkeme kararının gerekçesinin de ortaya konmaması ve Danıştay bozma kararında da yargılama süreci ve özellikle bilirkişi raporu bağlamındaki değerlendirme eksikliğine işaret edilmiş olmasına rağmen belirtilen hususun ikmal edilmeyip derece mahkemesi kararının onanması sebeple- rinden dolayı, başvurucunun çevresel rahatsızlığa ilişkin iddialarının yargı mercileri önünde gerektiği gibi değerlendirilmediği, başvurucunun maddi ve manevi varlığın korunması ve geliştirilmesi hakkı- nın ihlal edildiğine karar verilmiştir. Uşak'ta altın madeni işletilmesine izin verilmesinde ÇED raporunun uygun bulunması nedeniyle ki- şinin maddi ve manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkının ihlal edildiği iddiasını içeren Ertuğrul Barka ve diğerleri Başvurusunda 64 usule ilişkin değerlendirmelerde bir sorun olmadığı tespit edilmiştir. Esasa ilişkin değerlendirmede ise Mahkeme şu değerlendirmeyi yapmıştır; “ Somut olayda başvurucu, öncelikle siyanürle altın arama yönteminin olası risk ve tehlikelerinden şikayetçi olmuştur. Başvurucuya göre bu yöntemin uygulanması kanser, iç organ yetmezlikleri, doğum anomalileri ve di- ğer çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Ancak ileride gerçekleşmesi muhtemel risk ve tehlikelerin so- yut bir biçimde Anayasanın 17. maddesi kapsamında değerlendirilebilmesi mümkün değildir. Söz ko- nusu işletmenin faaliyetlerinin özel hayat, aile hayatı ve konut hakkı üzerindeki etkilerini başvurucudan inandırıcı delilleriyle somut bir biçimde ortaya koyması ve kanıtlaması beklenir. Somut başvuruda ise başvurucu, bu etkilerin gerçekleşebileceğine dair somut herhangi bir bilgi veya belge sunamamıştır .” Buna göre AİHM’de olduğu gibi çevresel koşul ile iddia edilen ihlal arasında bir ilişkinin somut ola- rak ortaya konması beklenmiştir. AYM’ye göre söz konusu olayda derece mahkemesi risk ve zararlı etkiler yönünden kapsamlı ve nitelikli bir araştırma yapmış, uzman bilirkişi raporlarına dayalı olarak ÇED raporunda gerekli tüm tedbirler alınmış olduğu sonucuna varmıştır. Dolayısıyla adil bir denge tesis edilmediği sonucuna ulaşılmasının mümkün olmadığı kanaatine varılmıştır. Özel Hayata, Aile Hayatına ve Konuta Saygı Hakkı – Madde 20 - 21 Kars iline bağlı bir köyde kanalizasyonun arıtma yapılmaksızın doğrudan akarsuya boşaltılması ne- deniyle özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddiasını içeren Binali Özkaradeniz ve Diğerleri Başvurusunda 65 AYM öncelikle bir başvurunun 20. madde kapsamında değerlendirile- bilmesi için aranan koşullara değinmiştir. Bu koşullara göre; çevresel rahatsızlık özel ve aile hayatına 64 Ertuğrul Barka ve diğerleri Başvurusu , Başvuru No. 2014/2818, 24.01.2018. 65 Binali Özkaradeniz ve Diğerleri Başvurusu , Başvuru No. 2014/4686, 1.2.2018