Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Bülteni Sayı 1

14 TBB Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu BÜLTEN EKİM 2019 2- Kıyıların kullanımı 3261 sayılı Kıyı Kanunu uyarınca kıyıların halkın kullanımına açık olduğu bariz bir şekilde belirtilmiş olmasına rağmen yıllardır sade vatandaşın beach, otel, pansiyon, restoran, tatil köyü vb işletmelerin önündeki kıyılara ve plajlara serbestçe ulaşımı ve kıyıları vakit geçirme amaçlı kullanımları mütema- diyen engelleniyor. Kıyı kenar çizgisinden karaya doğru ilk 50 m. ye hiç bir yapı yapılamazken, izin verilen kıyı alanındaki bir mülkün sahibi olmak demek, önündeki kıyının sahibi olması da anlamına gelmiyor. İşte bilerek veya bilmeyerek mülk sahibi veya işletmeciler tarafından sorun da burada çıkı- yor veya çıkartılıyor. Aslında çoğu günübirlik kıyı tesisi (restoran, çay bahçesi, kamping alanları, bea- ch vb) halkın kıyıya erişimini ve dolayısı ile kıyıyı serbestçe kullanımını engellediği gibi aynı zamanda tesisin Kıyı Kanunu’na muhalefet ederek kıyıda duvar, çit, parmaklık veya telörgü engeller oluşturarak ayrıca bu konuda da Kanunu ihlal ettikleri gözlenmiştir. Kıyılara yönelik hukuki dayanaklar Ancak bu çok çelişkili ve sorunlu alanda, doğal kıyıların korunmasında ve halkın kıyıları serbestçe kullanmasında önümüzde hukuki bir eksiklik mi var yoksa uygulamada mı bir yanlışlık var? Bunu öncelikle hukuki dayanaklara bakarak değerlendirelim. Hukuki alt yapı dikkatlice incelendiğinde gerek Anayasamızda gerekse ilgili ulusal mevzuatta kıyıların korunması ve halkın kullanımına açık olduğunu ortaya koyan maddelerin çok açık olduğunu görürüz. T.C. Anayasası’na göre; T.C. Anayasa Üçüncü Bölüm III. Kamu Yararı Madde 43. “Kıyılar, Devletin hukum ve tasarrufu altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir. Kıyılarla sahil seritlerinin, kullanılıs amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkân ve sartları kanunla düzenlenir.” Anayasamıza göre, kanunla sınırları ve kullanım şekilleri belirlenmiş kıyıların özel mülkiyete tabi ola- mayacağı ve kullanımlarında öncelikle halkın yararına olacak şekilde bir ilke ortaya koyulduğunu anlıyoruz. Kıyılardan yararlanma hakkındaki Anayasa 43. Maddenin uygulanmasını sağlayan ilgili kanun 3261 sayılı Kıyı Kanunu’dur. 1990 senesinden bu yana yürürlükte olan Kıyı Kanununda kıyı kullanımına esas teşkil edecek tanımlar; kıyı çizgisi, kıyı kenar çizgisi, kıyı, sahil şeridi ve dar kıyı çok açık verilmiştir. Kanunun “Genel Esaslar” bölümünde 5. Madde kıyıların kullanımında bariz bir şekilde herkesin ser- bestçe tüm kıyılarda dolaşabileceği ilkelerini ortaya koyar; Genel Esaslar Madde 5 Kıyılar, Devletin hukum ve tasarrufu altındadır. Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır, Kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.