10 MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ KORUNMASI MEVCUT DURUM VE ÖNERİLER sürede kurma taahhüdünde bulunmuşlardır. AİHM de bunu çok sayıda kararında belirtmiştir. Örneğin, Sürmeli/ Almanya (2006) kararında AİHM, taraf devletlerin, mahkemelerin Sözleşmenin 6/1. maddesinin gereklerini yerine getirebilmeleri için hukuk sistemlerini düzenleme görevi ve davaları mümkün olan en kısa sürede inceleme yükümlülüğü olduğunu belirtmiştir. Avrupa Konseyi üyesi devletlerin mevzuatı incelendiğinde makul sürede yargılanma hakkına ilişkin ihlallerin önlenmesine ve giderilmesine ilişkin olarak hızlandırıcı (veya önleyici) ve telafi (tazmin) edici olmak üzere iki tür çözüm yolu olduğu görülmektedir. Bunlardan ilkinin amacı, özel bir başvuru, şikâyet veya davanın hızlandırılması talebiyle, davanın görülmesi için süre belirlenmesi veya yapılması gerekenleri belirtmek suretiyle davanın görülme süresini etkilemektir. Bu tür başvurular davaya bakan mahkemeye veya bir üst derece mahkemesine yapılır. İkinci yolda ise tazminata ilk derece mahkemesi veya temyiz mahkemesi tarafından karar verilir. AİHM, en iyi çözümün “önleyici” önlemler olduğunu; gecikmeyi önleyici ya da dava sürecini hızlandıran önlemlerin mümkün olan en kısa sürede davaların sonuçlandırılması bakımından önemli bir rol oynadığını belirtmektedir (Sürmeli/ Almanya, 2006). AİHM’ye göre böyle bir yol, aynı dava dizisine ilişkin birbirini takip eden ihlalleri önlemesi ve telafi edici bir hukuk yolunun yaptığı gibi ihlali yalnızca a posteriori olarak ortadan kaldırmadığı için yalnızca tazminat öngören bir hukuk yoluna göre önemli ölçüde avantajlıdır. (Gazso/Macaristan, 2015). AİHM, “Bazı Devletler[in], biri yargılamayı hızlandırmak, diğeri tazminat ödemek için tasarlanmış iki tür hukuk yolunu birleştirmeyi seçerek durumu mükemmel bir şekilde anladığı”nı belirterek önleyici ve telafi edici araçların bir arada kullanılması gerektiğinin altını çizmektedir (Sürmeli/Almanya, 2006). Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi de maddi tazminatın ihlalin
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1