Çocuk Dostu Hukuki Yardıma İlişkin Rehber İlkeler

12 ÇOCUK DOSTU HUKUKİ YARDIMA İLİŞKİN REHBER İLKELER Çocukların görüşlerini ifade etme hakkı “Taraf Devletler, görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanırlar.” Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına dair Sözleşme, Madde 12(1) ve 12(2) Bu amaç çerçevesinde, bir çocuğu etkileyen adli ya da idari bir işlem sırasında, ulusal kanunların usûl kuralları doğrultusunda, doğrudan ya da bir temsilci veya uygun bir kuruluş aracılığıyla, çocuğa görüşlerini ifade etme fırsatı sağlanır. Çocuklar; çocuğun yüksek yararına aykırı olmadığı takdirde, adli sürece aktif bir şekilde katılabilmeli; görüşlerini, fikirlerini ve kaygılarını dile getirebilmelidir. Bu hakkın hayata geçirilmesi için adli işlemlerin çocuklara göre düzenlenmesi gerekmektedir. Süreç, tercih hakları ve bu hakların olası sonuçları hakkında çocuklara yeterli bilgi sağlanmalıdır. Çocuğun sessiz kalma ve sürece katılmama hakkı da eşit derecede önemlidir. Hukuk alanında çalışan kişiler, çocuğun yaşını ve olgunluk düzeyini de hesaba katmalıdır. Bu değerlendirme doğrultusunda, çocuğun görüşlerine, fikirlerine, kaygılarına ve tanıklığına gereken ölçüde ağırlık verilmelidir. Çocuk Hakları Komitesi 12. No’lu Genel Yorumu’nda (2009) yaşın tek başına bir çocuğun görüşünün önemi konusunda belirleyici olamayacağını açıklamaktadır. Çocuğun bilgisi, deneyimi, çevresi, sosyal ve kültürel beklentileri ve çocuğa sağlanan destek düzeyi, hep birlikte, çocuğun bir görüş oluşturma kapasitesini geliştirmesine katkıda bulunmaktadır. “Çocuklar, hak sahipleri olarak düşünülmeli ve onlara bu şekilde davranılmalıdır. Çocukların kendi görüşlerini oluşturma kapasitesi ve davanın koşulları hesaba katılarak çocuklara bu haklarını kullanma hakkı tanınmalıdır.” Kaynak: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin Çocuk Dostu Adalet hakkında Rehber İlkeleri (2010)