Çocuk Dostu Hukuki Yardıma İlişkin Rehber İlkeler

10 ÇOCUK DOSTU HUKUKİ YARDIMA İLİŞKİN REHBER İLKELER Çocuğun yüksek yararı “Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir.” Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına dair Sözleşme, Madde 3. Çocukların adalet sisteminden doğrudan ya da dolaylı olarak etkilendiği durumlarda, çocuğun yüksek yararı ana düşünce olarak ele alınmalıdır. Hukuk alanında çalışan uygulayıcılar, çocuğun bu hakkının garanti altına alınması konusunda önemli bir rol oynayabilmektedir. Çocuk Hakları Komitesi, 14 No’lu Genel Yorumu’nda (2013) bir çocuğun yüksek yararı değerlendirilirken hesaba katılması gereken faktörler hakkında genel rehberlik sağlamaktadır. Bu faktörlerden bazıları şunlardır: çocuğun görüşleri; çocuğun kimliği; çocuğun aile ortamının korunması; çocuğun bakımı, korunması ve güvenliği; çocuğun sağlığı; çocuğun kırılganlık durumu ve eğitim hakkı. Hukuk alanında çalışan uygulayıcılar; çocuğun yüksek yararını değerlendirirken diğer genel ilkelerin de (yaşama ve gelişme hakkı, görüşlerini ifade etme hakkı ve ayrımcılık yasağı) önemli olduğu gerçeğini unutmamalıdır. Bireysel olarak bir çocuğun yüksek yararı ilkesi; dinamik bir kavramdır, çocuk büyüdükçe ve koşulları değiştikçe sürekli olarak gelişmeye devam eder. Her çocuk; yüksek yararının ana düşünce olarak alınması hakkına sahiptir; fakat bu hak ile diğer çocukların, çocuk gruplarının ya da yetişkinlerin (örneğin cezai süreçlerde şüpheli ve sanıkların) ya da ilişkili uyuşmazlıklarda kardeşlerin çatışan yüksek yararları arasında bir denge gözetilmesi gerekebilir. “Çocuğun yüksek yararının korunması, suça süreklenen çocuk söz konusu olduğunda, örneğin men etme/bedel ödetme gibi geleneksel ceza adaleti araçlarının yerini rehabilitasyona ve onarıcı adaletin amaçlarına bırakması anlamına gelir.” Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi’nin 10 No’lu Genel Yorumu, 10. paragraf.